Du lịch cửa lò ngày đó bây giờ phần thứ nhất

[csvnam]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Khách sạn cửa lò Chỉ cách trung tâm bãi tắm Cửa Lò khoảng 2km , nhưng về đến phường Nghi Tân , mọi ồn ã Hưng thịnh dường như đã trôi qua mất tự lúc nào. Nơi đây hầu như không có khách du lịch , và hẳn nhiên , cũng ít những service ăn theo du lịch khác. Có chăng , chỉ là vài ba chiếc xe điện chạy vội , của người chủ xe nào đó về nhà chợp mắt một tí , rồi lại ton tả chạy về phía khu du lịch. Nhưng tại sao chúng tôi lại muốn nhắc đến Nghi Tân? Bởi đơn giản đây là một trong 2 chức vụ đi hàng đầu ( xã Nghi Tân và Nghi Thủy ) được Chia ra khỏi huyện Nghi Lộc , Nghệ An để thành lập thị trấn Cửa Lò và sau này cùng với 4 phường khác , thành lập nên thị xã Cửa Lò. Hay bởi khi đến đây , có cái cảm giác lắng đọng , xưa cũ , thiết tha rất riêng.


Đây là vùng đất cù lao Vạn Lộc , ngót hơn 500 năm lịch sử , đã từng được biết đến là đại danh thắng địa linh , hào kiệt. Nơi đây có đền Vạn Lộc , chùa Lô Sơn , có nhà thờ các dòng tộc lớn: họ Nguyễn , họ Dương , họ Hoàng… Cho đến tân bây giờ , dường như Ấy là nơi tụ hội giá trị tâm linh , là điểm tựa tinh thần linh nghiệm cho người dân Cửa Lò.


Đền Vạn Lộc thờ Thái úy Quận công Sư Hồi , hướng mặt ra phía bắc , soi bóng xuống dòng sông Cấm , 3 bề 4 bên là núi non sống động “sơn thủy hữu tình” Ấy là nơi vẫn thường diễn ra các hội lễ sông nước , chốn đi về khói hương tâm linh , cầu an bình , no ấm , xuôi chèo mát mái của người dân.


Ông Nguyễn Trung Hiếu , phó ban quản lý đền thuật lại , Thái úy Quận công Sư Hồi là người có công khai ấp lập ra làng Vạn Lộc. Ngài Ấy là con trai trưởng của Thái sư Cương quốc công Nguyễn Xí , người có công 2 lần khai quốc. Nguyễn Sư Hồi đã từng được vua Lê Thánh Tông tin dùng phong làm nhập nội Thái uý , tham dự triều chính , phò mã đô uý tước quận công , trấn thủ nhập nhị hải môn. Năm 1469 , Thái Úy Quận công Nguyễn Sư Hồi được giao Sai khiến lực lượng thuỷ sư làm nhiệm vụ bảo vệ phía Nam nhà nước Đại Việt gồm 12 cửa lạch kéo dài từ Sầm Sơn Thanh Hoá đến Cửa Tùng tỉnh Quảng Trị. Lúc bấy giờ ông đã chọn Cửa Xá là nơi sông Cấm đổ ra biển làm đại bản doanh. Đùm bọc Cửa Xá ba bề bốn bên là núi. Những ngọn núi như bức tường thành tự nhiên che chắn cho cửa Xá. Dù có ông đã khuất cách đây hơn 500 năm nhưng công lênh khai cơ lập làng Vạn Lộc cùng với những chiến công hiển hách đánh giặc ngoại xâm và trấn thủ 12 cửa lạch của ông thiên thu được truyền lại về sau trong sử sách.


Theo lời chỉ dẫn của ông Hiếu , chúng tôi tìm gặp Cụ Nguyễn Văn Tam ( 80 tuổi ) , một trong nhưng cao tuổi vốn rất đam mê sử làng. Khoát vòng tay chỉ ra phía kè đá không còn nguyên lành nhưng đã ghi lại chứng tích về công lênh to lớn của Nguyễn Sư Hồi đối với dân chúng làng Vạn Lộc , cụ Tam bắt đầu câu chuyện vị thành hoàng Nguyễn Sư Hồi với lòng xứng đáng tôn trọng , ngưỡng vọng: “Thuở đó còn đi bộ bằng ngựa , đi thuỷ bằng thuyền , thuở oánh nhau bằng gươm đao , cung kiếm thì việc trấn thủ Cửa Xá biểu hiện được tầm nhìn chiến lược quân sự của đô đốc Nguyễn Sư Hồi. Lúc bấy giờ cùng với 2 người em ruột , ngài đã tập hợp dân lại để chỉ dẫn vỡ hoang đồn điền , đắp đê ngăn mặn. Ngài còn cho phép những quân nhân theo ông được đưa vợ con theo chồng về đây cùng tư thục ấp”.


Những phụ lão trong làng còn cho biết thêm: Nguyễn Sư Hồi không chỉ có công lênh khai cơ , lập ấp mà ngài còn tạo ra công ăn việc làm cho ngư dân từ nghề đan lưới , đóng tàu bè , đánh bắt hải sản. Với kiến thức và hào kiệt song toàn của mình , cùng với tấm lòng trung nghĩa “yêu dân như con” , ngài đã truyền dạy cho dân chúng bắt đầu từ hai nghề chính , đó là nông nghiệp và ngư nghiệp. Nông nghiệp là để người dân biết mở mang bờ cõi đất cát , biết trồng cây , chăn nuôi trên chính mảnh đất của mình; mạnh nhất là nghề đánh bắt hải sản bởi nơi đây là một lãnh hải hoang vu với nguồn hải sản , phong phú , dồi dào. Cũng từ đó đến nay cuộc sống của ngư dân Vạn Lộc đã gắn bó với nghề chài lưới.


Đặc biệt Quận công Nguyễn Sư Hồi đã tuyển chọn những người thợ bắc đóng tàu bè giỏi về để dạy và phục vụ cho việc sửa chữa , đóng tàu bè cho các hãm đội. Vạn Lộc và trung kiên , chính hai làng đầu cửa bể có nghề đóng tàu bè thủ công nổi danh cho đến nay.


Bởi những công lênh to lớn đó , anh em Thái úy Quận Công Sư Hồi được người dân nơi đây xem như Thành hoàng làng , từ bấy đến nay luôn giữ niềm xứng đáng tôn trọng , ngưỡng vọng đặc biệt.


Với ngư dân Vạn Lộc thì ngày 21/5/1506 , là cái ngày tang hải nhất bao phủ lên làng Cửa Xá này , đó là ngày Thái uý đô đốc Nguyễn Sư Hồi lâm bệnh qua đời. Theo di chúc của ngài , kể cả khi mất rồi , ngài cũng chỉ có một ước vọng là được chôn người chết tại Lùm Cờ gần đồn Tiền Tiêu tại vùng Cửa Xá để hương hồn ông cùng với quan quân có xác xuất bảo vệ cửa bể thập nhị khải môn cũng như chứng kiến sự đổi thay của vùng đất mà ngài đã từng khai sinh lập địa.

tưởng nhớ công đức của Quận công , 3 năm sau kể từ ngày ngài mất , ngư dân Vạn Lộc đã xây cất lại mồ mả và tôn ngài làm thành hoàng , lập đền thờ để muôn đời khói hương. Trải qua bao biến động thiên tai , dịch họa , đền thờ Nguyễn Sư Hồi , người một thuở mang gươm đi mở cõi vẫn trường tồn cho đến nay. Để xứng đáng với những đóng góp to lớn của ngài , năm 1991 Đền Vạn Lộc đã được Bộ Văn Hoá xếp hạng Di tích quốc gia.


Câu chuyện đến đây , các cụ ai cũng hồ hởi: “Vạn Lộc” là tên tự của làng được ngài đặt với tác phong khôn cùng lớn lao là mong muốn cho “muôn lộc đổ về vùng đất này”. Tự hào lắm chứ! Bởi từ ước vọng đó đến nay làng Vạn Lộc đã trở nên vùng đất trù phú , giàu truyền thống văn hoá xứ Nghệ. Nhiều hộ dân Vạn Lộc đã khấm khá từ nghề đánh bắt hải sản , chế biến nước mắm , nướng cá …


Lần theo con đường đầy băng rôn , đi qua những ngôi nhà thơm đặc mùi vị biển , mùi của nước mắm , mùi của cá biển tươi nướng , chúng tôi vào thăm cơ sở nướng cá của thất gia chị Nguyễn Thị Hương ở khối 6 , nơi tạo việc làm luôn luôn cho gần 10 cần lao , trả lương 3- 4 triệu đồng/ tháng/ người. Chị Hương cho hay , mỗi ngày làng nhàng lò của chị nướng khoảng bảy đến chín tạ cá , ô tô tải trọng nhẹ chở cá lên nhập chợ Đô Lương , Anh Sơn , Thanh Chương , tháng ba mươi ngày đều đặn như thế , cuộc sống cũng khấm khá dần.


Cửa Lò ngoài nghề chài lưới , đánh bắt hải sản thì nghề nướng cá cũng chừng mươi hộ , tạo việc làm cho chị em phụ nữ trong Vùng đất , cũng với một cái tình làng nghĩa xóm như thế. Thứ phú cho hình thể chỉ có được khi con người ta vượt qua được sóng gió biển cả và sóng gió của đời người. Và hội lễ đền Sư Hồi Ấy là sinh hoạt văn hoá cộng đồng của cả làng.


Hàng năm cứ vào dịp rằm tháng giêng , dân chúng làng Vạn Lộc- Cửa Lò lại tổ chức hội lễ ở đền thờ Nguyễn Sư Hồi và chùa Lô Sơn. Dịp “Lễ hội sông nước Vạn Lộc - Cửa Lò” , ngư dân Vạn Lộc long trọng lấy lửa từ ngôi đền thờ thần linh thiêng rước tới khán đài chính của bãi biển du lịch , mở màn mở màn cho hội lễ một mùa du lịch mới.


Đặc biệt , cứ 3 năm một lần vào năm “Hỏa” ( Tý , Ngọ , Mão , Dậu ) những năm được xem là năm hạn , ngư dân Vạn Lộc lại tổ chức hội lễ to hơn , hoành tráng hơn. Ngoài các trò chơi dân gian như đua thuyền , chọi gà , đánh cờ người , kéo co… hội lễ ở đền Vạn Lộc còn có nét độc đáo riêng biệt đó là lễ tẩy trần , lễ rước thần ở đền Sư Hồi có sự tham dự của các dòng tộc. Khi đoàn rước trên đường đi một vòng vèo làng có dừng tại các nhà thờ dòng tộc. Các họ phải tết thể môn đón thật đẹp , có bày hương án , bài vị , sắc phong , hương , hoa quả , phẩm , đèn , sáp để bái vọng thần. Đoàn rước đến trước từng hương án thì dừng lại , để đại diện dòng tộc dâng hương làm thủ tục kính cẩn bái chầu , cầu xin phúc lộc của thần linh , trong khi đó đội múa lân biểu diễn nghênh trò , đội trống tưng bừng biểu hiện nghệ thuật múa đánh trống và đi như thế đến hết các điểm để trở về đền Sư Hồi. Đoàn rước phản hồi , làm lễ an vị , trả các đồ tế khí , vật dụng… vào Các ngài trí cũ.



Theo lời chỉ dẫn của bà Hoàng Thị Hải Yến , Phó chủ toạ UBND phường Nghi Tân , chúng tôi tìm đến thăm nhà thờ các dòng tộc lớn trong phường , thăm chùa Lô Sơn , ẩn hiện giữa những cây đại thụ nằm dưới chân núi Lô. Lời hay đến chùa Lô Sơn không chỉ nơi đây ngôi chùa cổ trên 600 năm tuổi , mà điều đặc biệt bởi nơi đây tồn tại một giếng cổ , được xếp bằng đá của núi. Thật diệu kỳ , kể cả những năm lâu không mưa , nước giếng luôn trong xanh , không bao giờ cạn. Những người dân của làng Vạn Lộc đều có một phong tục là đi lấy nước giếng ở chùa Lô Sơn về dùng cho việc thắp hương những ngày rằm , mồng một hay giỗ tết cho Nhà ở mình. Những di tích ấy , vẫn luôn là nơi tụ họp con cháu quê hương phản hồi , nơi nhắc nhớ gốc gác , cỗi nguồn , nơi lắng lòng bình yên cho tâm mình thanh thản…


Tôi trở ra ra Cửa Xá , hôm nay ngày rằm , đền Vạn Lộc lại lần lượt có bao nhiêu người dân tứ bề về thắp hương. Nhiều nhất vẫn là những ngư dân làng biển , đến cầu cho biển lặng sóng êm , cho cá đầy thuyền , cho thêm niềm tin và sức mạnh vững tay lái vươn thuyền bám biển ra khơi.


Du lịch cửa lò đang để sẵn cho chuyến đi mới , những khuôn mặt của người ngư dân sạm đen vì gió biển. Đời ngư dân nặng nhọc gian truân đến thế nhưng bao đời nay , họ vẫn yêu , vẫn gắn bó với biển cả bằng tình ái máu thịt. Bởi biển dù có lúc hung dữ , lúc bao dong , hiền hòa , vẫn là nơi ra đời , lớn lên và nuôi sống cho bao nhiêu thế hệ những người con của biển.